Global yakıt piyasasından bahsetmeden evvel ülkemiz yakıt piyasasından hoş bir haberi sizinle paylaşmak istiyoruz. Unerco Petrol, 2019’da kurulmasına karşın kısa müddette Türk bunker piyasasında birinci üçün ortasına yerleştikten sonra, bu sefer de kıymetli küresel bir muvaffakiyete imza attı. Unerco CEO’su Kapt. Ufuk Erinç, önde gelen dal oyuncularını geride bırakarak Milletlerarası Bunker Sanayisi Birliği’nin (IBIA) yönetim kurulu üyeliğine seçildi. 1992’de kurulan IBIA, denizcilik yakıtları konusunda dünyanın en büyük tertibi pozisyonunda. Bu kuruluş, denizcilik konusunda dünyanın önde gelen 70 ülkesinden gemi sahiplerini, operatörleri, trader/brokerları, tedarikçileri, deniz hukukçularını, liman otoriteleri ve P&I sigortaları gibi çok sayıda kurumu ve kişiyi bir ortaya getiriyor, ayrıyeten Memleketler arası Denizcilik Örgütü (IMO) toplantılarında danışman statüsüyle vazife alıyor. Bu derece kıymetli bir kurumun idaresine bir Türk’ün seçilmiş olması çok kıymetli, çünkü bu gelişme, ülkemizden çıkan bir markanın tanınırlığını ve ona olan itimadı gösterdiği üzere, bölümün geleceğiyle ilgili bahislerde bundan sonra bizim de bir kelam hakkımız olacağı manasına geliyor.
Brent petrol 90 dolar düzeyini zorluyor
Yakıt fiyatlarına bakacak olursak, aralık ayının ortasından bu yana petrolde yükseliş trendinin olduğunu görüyoruz. O devirde Brent petrol, 70 dolara yaklaşmışken, artık 90 dolar düzeyini zorluyor. Bunda, ABD iktisadının yüksek faizlere karşın kuvvetli seyretmesinin ve Çin’in öncü makroekonomik datalarının (batı medyasındaki tüm negatif haber akışına rağmen) müspet manada bir dönüşe işaret etmesinin tesiri var diyebiliriz. Ayrıyeten, İsviçre Merkez Bankası’nın gelişmiş ülke merkez bankaları ortasında bir unsur imza atarak faiz indirimine gitmesi ve Avrupa Merkez Bankası’nın da indirim konusunda sırada olduğuna ait beklentiler de yükselişi destekliyor. Arz tarafında da, OPEC+ kümesinin kesinti programını tam gaz devam ettirmesi, Rusya’nın petrol rafinerilerine yapılan drone taarruzları ve Kızıldeniz’de devam eden tansiyonun fiyatlara takviyesinin devam ettiğini görüyoruz. Vadeli kontrat fiyatlamaları da son devirdeki ralliyle birlikte yakın vadelerin daha sert yükseldiğine, daha uzak vadelerin ise görece daha az yükseldiğine işaret ediyor. Örneğin, 12 ay sonraki petrol kontratları ile şimdiki kontratları kıyasladığımızda, Brent petrol’ün yaklaşık 8 dolar (varil başına), Gasoil’in ise 55 dolar (ton başına) daha düşük olduğunu görüyoruz. Yani piyasa oyuncularının sıkışıklığın daha çok yakın vadede olduğunu, önümüzdeki periyotlarda biraz gevşeme olabileceğini fiyatladığını söyleyebiliriz. Brent petrol, son birkaç yılda ne vakit 90 dolar düzeylerine gelse buralardan dönmüştü, bakalım bu sefer de gerçekleşecek mi?
Denizciliğin altın çocuğu; tanker
Tanker segmenti, navlun manasında denizciliğin altın çocuğu olmaya devam ediyor. Bilindiği üzere, yıllardır gereğince yeni gemi yatırımı yapılmaması ve Rusya’nın gölge filosuna eklediği tankerler nedeniyle global tanker filosu esasen yetersiz durumdaydı. Artık bunun üstüne bir de Kızıldeniz’deki tansiyon eklendi. Birtakım tanker şirketlerinin, Husilerin tehdidi altında buradan geçiş yapma riskini almaması ve hasebiyle Umut Burnu’na yönelmesi, daha uzun araların katedilmesine yol açıyor. Bu ek aralıklar de piyasadan daha fazla tankerin çekilmesine yol açtığı için, navlunları daha da üst itiyor. Clarksons datalarına nazaran günlük ortalama tanker karları Eylül 2023’de 30 bin doların altında iken, artık 50 bin dolar düzeylerini zorlar hale gelmiş durumda. Öbür taraftan, yüksek faizler nedeniyle tetikleneceği düşünülen global resesyonun da gerçeğe dönüşmemesi de hem petrol fiyatlarının, hem de tanker ticaretinin sıcak seyrine dayanak veriyor. Önümüzdeki devirde jeopolitik risklerin düşmemesi durumunda bu güçlü seyir muhtemelen devam edecek üzere duruyor, çünkü 2024 yılı içerisinde teslim edilmesi beklenen yeni tanker sayısının toplam filoya oranının %1’in bile altında olduğu iddia ediliyor. Yüksek seyreden navlunlar nedeniyle gemi siparişlerinde önemli bir artış kelam konusu olsa da, tersanelerin ortalama doluluk oranının 3,5 yıl olduğunu düşünürsek yakın vakitte filo genişlemesine buradan bir katkı beklemek pek de gerçekçi olmayacaktır.
Kuru yükte kaygı emlak piyasası
Kuru yük segmentinde 2023 sonuna yanlışsız bir optimistlik yaşanmış, Baltık Kuru Yük Endeksi 3300’ün üstünü test etmişti. Sonrasında sezonsallığın da tesiriyle 1300’e kadar gerileyen endeks, şimdilerde yılın bu devrine nazaran üzücü olmayan 1800’lü düzeylerde geziniyor. Burada en büyük öykü, en büyük emtia tüketicisi olarak Çin olmaya devam ediyor. Makroekonomik bilgiler iktisatta bir dönüşe işaret etse de, emlak piyasasındaki ıstırapların yakın vakitte düzelmeyeceğine ait beklentiler telaş yaratmaya devam ediyor. Kuru yük endeksinde en büyük hisseye (%40) sahip olan capesize segmentinin toparlanması da bir manada buna bağlı. 2024 yılı içerisinde teslim edilmesi beklenen yeni bulker sayısının toplam filoya oranının %3’ün altında olması da navlunlara üst taraflı dayanak verme potansiyeli taşıyor.
Konteynerde biri negatif biri olumlu iki majör gelişme
Konteyner segmentinde navlunlar açısından biri negatif, biri olumlu olmak üzere iki majör gelişme var. Negatif gelişme, yüksek faizlerin de tesiriyle konteyner ticaretinde kıymetli bir büyüme yok iken, bu yıl teslim edilmesi beklenen yeni gemi sayısının toplam filoya oranının %8 üzere önemli bir düzeyin üzerinde olması. Olumlu gelişme ise, olağanda dünya deniz ticaretinin %10’unun geçtiği Kızıldeniz’i konteynerların kıymetli bir kısmının pas geçmek zorunda kalması. Clarksons dataları, bölgedeki konteyner trafiğinin olağan düzeylere nazaran %90 civarında düştüğünü gösteriyor. Panama Kanalı’nda yaşanan problemleri da eklediğimizde, kelam konusu konteyner rota değişikliklerinin global manada %11 ek konteyner gemi talebi yaratabileceği hesaplanıyor. Bu rota değişiklikleri, segmentteki kara bulutları şimdilik dağıtmış üzere duruyor, çünkü Clarksons’ın günlük ortalama konteyner yarar verisi Aralık 2023’de 17 bin doların altını görmüşken, artık 23 bin doların üzerine tırmanmış durumda.
Yorum Yap