31 Ekim 2024 tarihinde Katma Paha Vergisi Genel Uygulama Bildiriminde Değişiklik Yapılmasına Dair Bildiri, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 32708 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Önceki haliyle istisnanın uygulama alanı “deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçlar” olarak belirtilmekte iken değişiklik sonrası bu tarif daraltılarak yeni bir tarif ile “yük ve/veya yolcu taşımaya elverişli deniz taşıma araçları” olarak revize edilmiştir. Böylelikle istisnanın kapsamı epey daraltılmıştır. Bunun yanı sıra “yük taşıma gayeli olmayan” seyahat, cümbüş, spor ve amatör balıkçılık üzere faaliyetlerde kullanılan, ilgili mevzuata nazaran özel tekne ve özel yat kapsamında ve gövde uzunluğu 24 metreye kadar olan deniz araçları da imal ve inşası ile ilgili mal ve hizmet alımlarında istisna kapsamı dışında tutulmuştur.
Tebliğe nazaran, yük taşıma maksatlı olmayan, seyahat, cümbüş, spor ve amatör balıkçılık üzere faaliyetlerde kullanılan, ilgili mevzuata nazaran özel tekne ve özel yat kapsamında ve gövde uzunluğu 24 metreye kadar olan deniz araçları ve deniz motosikletleri, paraşüt çekme tekneleri, hız motorları, yelkenli tekneler, şişme bot üzere çeşitli deniz araçları istisna kapsamı dışında kalmış, ayrıyeten tarak gemisi, yangın söndürme gemisi, kılavuz botu, palamar botu, petrol toplama gemisi üzere deniz hizmet araçları istisna kapsamına girmemektedir.24 metre altı kümede yer alan tüm bu deniz araçları için sadece tersanelerdeki inşa süreçleri değil, sonrasında limanlarda verilen hizmetler de maalesef birebir halde KDV Kanununun 13/b hususunda düzenlenen istisnadan yararlanamayacaklardır.
İnşaat süreci devam eden deniz araçlarına tesiri nasıl olacak?
Kısaca bu yeni bildirimi ne manaya geliyor dersek deniz aracınız 24 metreden daha uzunsa KDV muafiyeti alabiliyorsunuz, yok küçükse, yani uzunluğu 24 metreden kısa ise artık KDV muafiyeti alamayacaksınız.
Başka bir deyişle 24 metre altı birçok deniz aracına 31/10/2024 tarihi prestijiyle artık kıymetli bir yük geldi. Şişme bot, deniz motosikleti, paraşüt çekme tekneleri üzere günlük denizcilik hayatında çok da yer almayan keyif araçlarının yanı sıra, öteki 24 m altı yelkenliler, motor yatlar, amatör balıkçı tekneleri, römorkörler bir anda KDV istisnası haklarından oldular. Bir yelkenli yahut motor yatın inşaatı kolay bir süreç değildir ve ortalama 2 yıl kadar sürer. Bu durumda tersane sahibinin tekne teslim sürecinde bir anda hiç düşünmemiş olduğu önemli bir KDV yükünün altına girdiğini görmekteyiz. Kontratında yeni vergilerle ilgili özel bir husus yahut kontrat fiyatında kâfi kâr marjı yoksa birçok küçük ölçekli tersanenin sıkıntı günler yaşayacağını söylemek yanlış olmaz.
Etkilenen dalın büyüklüğü ve Türk denizciliğine mümkün etkileri
24 metre altı dediğimizde yüzlerce küçük ölçekli tersane, bunlara hizmet veren binlerce yan sanayi, bu işletmelerde çalışan on binlerce çalışanı birlikte düşünmek gerekir. Doğal olarak önemli bir dal bu karardan olumsuz olarak etkileneceklerdir.
Gemi ve Yat İhracatçıları Birliğinin ihracat raporlarına baktığımız vakit lisana kolay yılda 2 milyar dolara yakın bir ihracat kıymeti görüyoruz ve bu paha yıllar içinde artarak devam etmekte. Ülkemizin ihracat bilgilerine bu kadar değerli katkılar sağlayan denizcilik kesimimizin daha da geliştirilmesi, çeşitli lakin hakikat teşviklerle gelişmesinin sağlanması gerekmektedir.
Batı Akdeniz bölgesinde 24 m altı tekne sahibi olmanın avantajları her geçen artıyor. Yani gerek yelkenlilerde gerek ahşap-fiber-kompozit motor yatlarda önemli bir 24 m altı tekne pazarı var. Fakat devlet bana güya sen 24 m altında tekne yapma diyor. 24 metre üstü yatlarda, öteki ismiyle mega yatlarda Türkiye olarak hayli iddialıyız. Büyük düşünmek hoş elbette, mega yatlar yapalım lakin 24 metre altı için her geçen gün gelişen, büyüyen kocaman hiç de azımsanmayacak bir pazar var, neden bu pazarı kaybedelim ki? Tam bilakis yıllardır tüm zorluklara karşın ayakta kalmış, tırnaklarıyla didine didine bir yere gelmiş küçük imalatçılarımızı desteklemek, yanlışsız halde teşvik etmek, yönlendirmek, gerilerinde durmak lazım. Küçük imalatçılar yan sanayi üzerinde sanılandan çok daha geniş bir zincir tesire sahip olup, yan endüstrinin de tesiriyle binlerce aileye çeşitli iş imkanları, istihdam fırsatları sağlamaktadır.
Bir teknenin imalatının en az iki sene civarında olduğunu var sayarsak yeni çıkan KDV yükünü yat tersaneleri taşımakta önemli formda zorlanacaklardır. Kaldı ki çok yakın vakitte işçilik-maliyet fiyatlarımız birçok Avrupa ülkesi ile ve hatta marka pahaları yüzünden değerli olduğu bilinen İtalya ile muhtemelen tıpkı hale gelmiştir. Tahminen de maliyetlerimiz yakın vakitte daha da değerli olacaktır. Doğal ki bu durumda rekabet talihimiz hayli azalabilir, tahminen de hiç kalmayabilir. 24 metre altı deniz aracı talebinin arttığı bir devirde rekabet gücümüzü azaltan, dalın maliyetlerini arttıran bu kararın tekrar değerlendirilmesinde değerli yararlar olacağını düşünüyorum
Denizciliğimiz nasıl gelişir, neler yapmalıyız?
Bu hususta söylenecek çok şey, çok fikir var. Hepsini yazmaya kalksak sayfalar yetmez muhtemelen. Denizcilikle ilgili kanun, yönetmelik, bildirim üzere kıymetli kararlar alınmadan evvel elbet sivil toplum kuruluşları ve yetkili öbür otoritelerle fikir ve görüş alışverişi yapılıyordur diye düşünüyorum. Lakin yapılıyorsa bile ortaya çıkan durumdan bu görüş alışverişlerinin ya kâfi olmadığı ya da denizcilik bölümünün sıkıntılarının gereğince dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. 3 tarafı denizlerle çevrili, adaları hariç 8592 km kıyı şeridine sahip harika bir ülkedeyiz. Daha da kıymetlisi dünyada öbür hiçbir ülkede olmayan, kıyılarının tamamının bize ilişkin olduğu bir iç denize, Marmara Denizine sahibiz. Bu kıyıları gereğince kullanabiliyor muyuz, hoşluklarını koruyup, denizciliğimizin gelişmesini sağlayabiliyor muyuz? Denizcilikte hak ettiğimiz düzeyde olmadığımız bir gerçek. Denizcilik Bölümünün meselelerinin hakikat biçimde ele alınıp, yanlışsız ve akılcı atılımlarla ileri götürülebilmesi için en kısa vakitte evvelden var olan Denizcilik Müsteşarlığımızın boşluğunu dolduracak yetkili ve güçlü bir “Denizcilik Sanayi Başkanlığı” yahut daha uygunu bir “Denizcilik Bakanlığı” kurulmalıdır. Bu biçimde çeşitli bakanlıklara dağılmış olan denizcilik aktiviteleri tek bir elde hakikat halde toplanıp, daha verimli yönetilebilecektir.
Yüreğinden deniz geçen tüm meslektaşlarıma selam olsun.
Saygı ve sevgilerimle,
Cem Melikoğlu
Türk Loydu Vakfı 2015-2023 Dönemi Başkanı
Kaynak: 7DENİZ DERGİSİ
Yorum Yap