2021 yılı ilkbahar-yaz aylarında Marmara Denizi’nin yüzeyini kaplayan müsilaj geri döndü. Erdek Körfezi’nde 23 Ekim tarihinde yapılan denetim dalışı esnasında 10 m derinlikte başlayıp 15 m derinliğe kadar müsilaj oluştuğu tespit edildiği; 25 Ekim tarihinde yapılan dalışlarda ise müsilajın 10 m’den başlayarak 24 m’ye kadar yayıldığı görüldü. Deniz suyu sıcaklığının ekim ayının birinci 20 günü için uzun yıllar ortalamasından yaklaşık 2 C daha yüksek olduğu tespit edildi. Deniz yüzeyinde 21 C olan su sıcaklığı, 40 m’de 16 C olarak ölçüldü.
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı yaptığı açıklamada, “Müsilaj aslında soluduğumuz havanın içindeki oksijeni üreten birçok tek hücreli alglerin kirlilik sonucu artan azot ve fosforu kullanarak çok çoğalması sonucu suya salgıladıkları polisakkaritlerden oluşuyor. Sümüksü, şeffaf ve kıvamlı bir yapıda olan bu salgı, sudaki bütün mikroorganizmalar için çok uygun bir gelişme ortamı sunuyor. Mikroorganizmaların da sürece dâhil olmasıyla denizde kilometrelerce uzanan tül gibisi yapılar örümcek ağı üzere uzanıp gidiyor. Kibrit çöpü üzere küçük oluşumlarla başlayan süreç evvel uzun şeritlere, sonra bulut üzere müsilaj kümelerine dönüşüyor. Müsilaj kümeleri ağırlaştıkça tabana çökerek pina, midye, istridye, sünger ve mercan üzere tabanda sabit yaşayan canlıların beslenmesini, nefes almasını engelleyerek önemli kayıplara neden oluyor” dedi.
“Müsilaj oluşumunun önüne geçmenin tek yolu atık yükünün azaltılması”
“Müsilaj oluşumu Marmara Denizi’nde çoklukla Karadeniz’den İstanbul Boğazı aracılığıyla giren suyun minimuma indiği, deniz koşullarındaki durağanlığın azamiye çıktığı ekim ayında başlamaktadır” diyen Prof. Dr. Sarı şunları kaydetti: “Ekim ayında başlayan müsilaj kış boyunca devam ederek yoğunluk artığında nisan ayından itibaren deniz yüzeyine çıkmaktadır. Lakin yüzeyde görülen müsilaj toplam müsilajın binde biri bile değildir.
Deniz yüzey suyu sıcaklıklarındaki artış, deniz kurallarındaki düşey karışımların sonluluğu ve artan kirlilik yükünün birlikte tetiklediği müsilaj, deniz ekosistemine önemli ziyanları olan bir felaket aslında. Marmara Denizi etrafında yaşayan 25 milyon insanın atıklarının ne yazık ki hala en fazla %55’i arıtılıyor. Geriye kalan atıkların %45’i yalnızca parçacıklar fizikî olarak ayrılarak derin deşarjla denize boca ediliyor. Ülke sanayisinin yarısından fazlası da Marmara Denizi etrafında kümelenmiş vaziyette. Sanayi atıklarının da en âlâ olasılıkla yarısı arıtılıyor, geri kalan kısmı hiç arıtılmadan Marmara Denizi’ne ulaşıyor. Ağır ziraî faaliyet esnasında kullanılan gübreler, tarım zehirleri ve akarsu ağı ile denize ulaşan atıkların ölçüsü da azımsanmayacak kadar yüksek.”
Deniz suyu sıcaklığı artışını sonlandırmak yahut deniz kurallarındaki durağanlığa müdahil olmanın mümkün olmadığını söz eden Sarı, bu nedenle 2021 yılından beri tüm bilim insanlarının yeni müsilaj oluşumunun önüne geçmenin tek yolunun Marmara Denizi’nin atık yükünün azaltılmasıyla mümkün olduğuna dikkat çektiğini lisana getirdi.
“Müsilaj tekrar Marmara Denizi’ni tehdit eder hale geldi”
2021 yılında hazırlanarak uygulamaya konulan 22 aksiyondan oluşan Marmara Denizi Hareket Planı’nın (MDEP) 14 unsuru denizin kirlilik yükünü azaltmakla ilgili olduğunu söyleyen Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı şöyle konuştu: “Üzülerek belirtmek gerekir ki MDEP faal biçimde uygulanamadığı için denizin kirlilik yükü azaltılamamış ve müsilaj yine Marmara Denizi’ni tehdit eder hale gelmiştir.
Müsilajın deniz ekosistemine vereceği ziyanları azaltmak, balıkçılık ve turizm başta olmak üzere ekonomik kayıpları sonlandırmak için ivedilikle merkezi ve lokal idarelerin harekete geçmesi koşuldur. Marmara Denizi’ne ulaşan tüm kirlilik kaynakları denetim altına alınmalıdır. Denize su değil zehir taşıyan Nilüfer Çayı, Gönen Çayı, bir tünelle Marmara’ya bağlanan Ergene Nehri’ne denetimsizce salınan endüstriyel atıklar durdurulmalıdır. Bütün akarsular için debiye bağlı deşarj limitleri yine düzenlenerek ivedilikle uygulamaya geçilmelidir. Müsilajın negatif tesirlerini azaltmak üzere Marmara Bölgesi’nde her türlü arıtılmamış atık deşarjı ivedilikle durdurulmalı ve kontroller artırılmalıdır.”
Yorum Yap